Vịnh Vân Phong là một trong những vịnh đẹp nhất ở Việt Nam. Được ví như nàng công chúa ngủ quên trên biển cả mênh mông, Vịnh Vân Phong kiêu sa, kiều diễm ru hồn du khách bởi bãi cát trắng trải dài mênh mông, làn nước biển xanh trong và lòng đại dương rực rỡ sắc màu của đa dạng các loài san hô hay sinh vật biển. Vịnh Vân Phong là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới, là một kỳ quan thiên nhiên với khí hậu ôn hoà, bãi biển đẹp, cát mịn, núi đồi hùng vĩ bao quanh…là điểm tham quan được nhiều khách đến từ châu Âu lựa chọn mỗi khi đến với Nha Trang bởi vẻ cuốn hút hoang sơ, đầy yên tĩnh của nó. .
Vịnh Vân Phong nằm ở giữa hai huyện Vạn Ninh và Ninh Hoà (Khánh Hòa), cách thành phố Nha Trang chừng 80 km về hướng Bắc. Nếu đi theo đường biển vượt qua vịnh Nha Phu để đi vào Vân Phong thì khoảng cách chỉ bằng một nửa và du khách còn được chiêm ngưỡng nhiều cảnh đẹp.
Thú vị nhất vẫn là đến vịnh Vân Phong bằng ô tô từ thành phố Nha Trang. Qua khung kính, du khách sẽ thấy hai bên đường là những đồi cát trắng trải dài, y như miền cát trắng trong ca khúc nổi tiếng cùng tên của nhạc sĩ Lê Quang, viết về mảnh đất nhọc nhằn Bình Thuận. Từ trên bờ, du khách sẽ bước qua những chiếc cầu khỉ như… sông nước miền Tây để đặt bước chân mình lên thuyền rẽ sóng nước dập dìu ra thăm vịnh sau ít phút.
Đến Vân Phong không thể không đến bãi Sơn Đừng. Sơn Đừng độc đáo không chỉ vì làng trên bãi chỉ có 11 hộ dân sống gần như tách biệt với thế giới bên ngoài, mà còn vì sát với làn nước biển mặn là một nguồn nước ngọt ngầm trong bờ cát. Ngồi sát mép nước biển, có thể vào lòng cát, đào một hố nhỏ, nước sẽ rỉ ra và vài phút sau lắng trong lại. Mỗi lần thuyền đi ngang bãi, ngư dân đều tận dụng hết xô, thùng ghé lấy nước ngọt. Cư dân của làng cũng sinh hoạt, nấu nướng bằng chính nguồn nước ngọt trời cho ấy.
Làng cũng có một câu chuyện “cổ tích” về mình. Đó là ngày xưa có một nhóm người thuộc dân tộc Đàng Hạ, trong một lần bị đắm thuyền đã trôi dạt vào làng này mà sinh sống. Thời đó họ chẳng có quần áo để mặc nên dùng lá cây làm trang phục. Có những người con trai, con gái lớn lên chọn cách lìa vùng biển buồn tênh này đi về phố lập nghiệp. Nhưng cũng có những người vì tình yêu mà chọn đến chốn này sinh sống. Hiện nay làng có trên 20 trẻ đang độ tuổi đi học, và vì thế một lớp học cho đủ loại tuổi do các chiến sĩ thuộc đồn Biên phòng 358 giảng dạy đã hình thành. Người dân Sơn Đừng sống rất nhiều nghề. Nuôi tôm hùm, đánh bắt mực, cá, lên rừng đốn củi và nghề trồng điều, trồng cây ăn trái. Giờ đây, họ thêm công việc làm du lịch. Bởi nhu cầu của những người khách du lịch ghé qua, đôi khi chỉ một hoặc hai giờ mỗi ngày.
Sự hấp dẫn đầu tiên ở Sơn Đừng mà bất cứ ai tìm tới cũng muốn khám phá chính là nguồn nước ngọt ngay trên bãi biển. Khách luôn tò mò là tại sao nước biển mặn, mà chỉ đào nhẹ một hố sâu chừng một gang tay là có nước ngọt. Công việc đào “giếng” được những đứa trẻ làm rất thuần thục.
Vịnh có địa hình rất phong phú, đặc biệt là hệ thống đảo, bán đảo, vịnh sâu kín gió, bờ và bãi biển, cồn cát hấp dẫn và là khu vực có hệ sinh thái đa dạng như rừng nhiệt đới, rừng ngập mặn, động thực vật ven biển….
Vịnh Vân Phong nằm bên cạnh Vịnh Nha Trang (Khánh Hoà), một trong những vịnh biển đẹp nhất thế giới. Chúng tôi đã lặn ngụp ở rạn san hô gần khu vực đảo Hòn Lớn trong một ngày nắng và êm sóng. Những cành san hô sống động và đủ màu sắc chỉ cách mặt nước trong suốt khoảng một sải tay. Đàn cá biển vàng, xanh, đỏ… lượn lờ nhìn những người khách đeo kính lặn với vẻ thờ ơ. Lũ sao biển nằm nghỉ ngơi trên cát bên cạnh những con cầu gai hiền lành. Vịnh Vân Phongcó tới 350 loại san hô và 270 loại cá, tôm.
Vịnh có những bãi tắm tuyệt đẹp, hoang sơ cát trắng mịn, nước biển trong vắt như Bãi Tây, Bãi Me, Bãi Búa, Bãi Lách, Bãi Xuân Đừng… Các đảo đẹp trong vịnh phỉa kể đến: Hòn Đỏ, Hòn Ông, Hòn Cổ, Hòn Nước, hòn Bịp ( Điệp Sơn), đi lùi xuống phía nam của vịnh có Đầm Môn, Hòn Gốm….
Ghé thăm Vịnh Vân Phong, du khách sẽ được bước vào thế giới của truyền thuyết xa xưa, nơi bộ tộc Đẳng Hạ (bộ tộc thứ 55 ngoài 54 dân tộc anh em của Việt Nam) bắt đầu hình thành và phát triển.
Với vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, Vịnh Vân Phong đã được Hiệp hội Biển thế giới xếp vào danh sách 4 điểm du lịch biển lý tưởng nhất hiện nay. Vân Phong cũng vinh dự được Tổng cục Du lịch Việt Nam xếp vào “vùng du lịch trọng điểm phát triển”.